Zgodnie z zapisami uchwały antysmogowej dla województwa małopolskiego, od 1 stycznia 2023 r. do ogrzewania domu nie będzie można używać starego „kopciucha”. Za złamanie przepisów grozi każdorazowo kara od 500 zł do nawet 5 000 zł. Pomocy mieszkańcom w zakresie wymiany źródła ciepła udzielają pracownicy gmin Metropolii Krakowskiej, która już od ponad 5 lat prowadzi aktywne działania w tym zakresie.

Powietrze coraz czystsze: 

Jakość powietrza w gminach Metropolii Krakowskiej jest przedmiotem burzliwych dyskusji. Zgodnie ze wskazaniami czujników Airly, a także na podstawie analiz dni, w których ogłaszane są komunikaty o zagrożeniu zanieczyszczeniem, powietrze jest coraz czystsze. Ta poprawa wynika m.in. z konsekwentnej likwidacji bezklasowych kotłów, która w Metropolii Krakowskiej w ostatnich latach znacznie przyspieszyła. Jak wiadomo, już od 1 stycznia 2023 r. wejdą w życie zapisy uchwały antysmogowej dla województwa małopolskiego. Oznacza to, że na wymianę nieekologicznego źródła ciepła pozostało zaledwie kilka miesięcy. Rozpoczęła się zatem decydująca faza walki ze smogiem wytwarzanym przez bezklasowe kotły. 

Co się zmieni w 2023 roku?

Zgodnie z zapisami uchwały zakazane będzie użytkowanie bezklasowych kotłów oraz innych urządzeń o sprawności poniżej 80%. Oprócz tego, podczas kontroli weryfikowane będzie nie tylko czym palą mieszkańcy, ale także w jakim piecu. Jeżeli kontrolowani mieszkańcy będą nadal eksploatować piece bezklasowe lub nie będą w stanie udowodnić klasy kotła, będą na nich nakładane wysokie mandaty i kary administracyjne (do 5 tys. zł).

Działania gmin Metropolii Krakowskiej:

Do tej pory gminy przeznaczyły łącznie prawie 137 mln zł na likwidację najbardziej zanieczyszczających powietrze źródeł ogrzewania. Zlikwidowano 9,5 tys. pieców węglowych, a kolejne 5 tys. zostanie wymienionych w najbliższym czasie. Wciąż do wymiany pozostaje jednak ok. 20 tys. nieekologicznych źródeł ciepła. Aby tego dokonać, na terenie Metropolii Krakowskiej działa 54 ekodoradców, którzy pomagają mieszkańcom w pozyskaniu oraz rozliczeniu dotacji na wymianę starego kotła lub termomodernizację budynku. Na terenie Metropolii przeprowadzono już ponad 15 tys. kontroli, podczas których sprawdzana była nie tylko klasa kotła, lecz także jakość stosowanego paliwa. 

Wspólnie pomimo trudności:

Gminy Metropolii Krakowskiej wspólnie mierzą się z trudnościami, jakie napotykają w realizacji działań na rzecz poprawy jakości powietrza. Jedną z nich jest brak możliwości budowy przyłączy gazowych do budynków mieszkalnych przez Polską Spółkę Gazownictwa. W odpowiedzi na to wyzwanie, gminy Metropolii wystosowały petycję do Prezesa Rady Ministrów w sprawie zwiększenia środków finansowych na ten cel. Prowadzone są także dalsze działania umożliwiające realizację założeń w zakresie wymiany nieekologicznych źródeł ciepła przez mieszkańców. 

Ekodoradcy - informują, edukują i pomagają:

Żeby móc sprawnie walczyć ze smogiem, ale również skoncentrować działania gmin na pomocy tym najbardziej potrzebującym, kluczowe jest informowanie mieszkańców o dostępnych możliwościach finansowania oraz przedstawienie korzyści wynikających z inwestycji w zakresie wymiany źródła ciepła, termomodernizacji czy instalacji odnawialnych źródeł energii. Działania te realizowane są przez ekodoradców, których łącznie w gminach Metropolii Krakowskiej działa aż 54 - w ramach projektu EKOTEAM (39 ekodoradców) oraz programu LIFE (15 ekodoradców).

Działania realizowane przez ekodoradców:

• udzielanie porad w zakresie poprawy efektywności energetycznej budynku, zastosowania nowego źródła ciepła, inwestycji w instalacje odnawialnych źródeł energii,
• udzielanie informacji w zakresie obowiązujących programów dofinansowania,
• pomoc w przygotowaniu dokumentacji niezbędnej do otrzymania dofinansowania do inwestycji oraz jej przeprowadzenia i rozliczenia,
• prowadzenie lokalnych kampanii informacyjnych i edukacyjnych.

Gminy Metropolii Krakowskiej wciąż dysponują środkami na wymianę bezklasowych pieców. Mieszkańcy, którzy w dalszym ciągu ogrzewają domy kotłami starego typu, mogą skorzystać ze wsparcia ekodoraców, którzy pomogą uporać się z niezbędnymi formalnościami przy uzyskaniu irozliczeniu dotacji. 

Co o działaniach w zakresie poprawy jakości powietrza sądzi Jerzy Muzyk II zastępca Prezydenta Miasta Krakowa ds. zrównoważonego rozwoju?

Dotychczasowe działania w zakresie poprawy jakości powietrza przynoszą efekty, jednak wciąż pozostało wiele do zrobienia, byśmy mogli oddychać czystym, zdrowym powietrzem. Wymaga to czasu, a także współpracy nie tylko pomiędzy gminami Metropolii Krakowskiej, lecz także w obrębie całej Małopolski. Ważnym krokiem w walce o czyste powietrze jest wejście w życie zapisów uchwały antysmogowej dla Małopolski. Poprzez wprowadzenie zakazu użytkowania bezklasowych kotłów oraz systemu kar administracyjnych, w znaczącym zakresie spowoduje ona likwidację dotychczasowych źródeł emisji zanieczyszczeń, a także ograniczenie powstawania nowych. Warto podkreślić, że poprawa jakości powietrza w gminach Metropolii Krakowskiej to także jedno z priorytetowych działań określonych w ponadlokalnej strategii rozwoju „Metropolia Krakowska 2030”. Ten kluczowy dla całej Metropolii cel możliwy jest do realizacji jedynie poprzez podejmowanie wspólnych i spójnych inicjatyw.

Infografika prezentująca dotychczasowe działania Gmin Metropolii Krakowskiej na rzecz poprawy jakości powietrza, według stanu na koniec 2021 r.