Metropolia Krakowska to nie tylko tereny inwestycyjne. To także obszar niezwykle bogaty w zasoby kultury. Dzięki królewskiej historii Krakowa, światowej sławy obiektom kultury wpisanym do rejestrów UNESCO czy przede wszystkim ludziom, którzy z pasją tworzą klimat dla rozwoju kultury, jest to teren niezwykle atrakcyjny i gotowy na odkrywanie.   

Infrastruktura czasu wolnego:

Na terenie Metropolii Krakowskiej bardzo pozytywnym trendem jest fakt, że w okresie od 2012 do 2019 roku odnotowano wzrost liczby placówek kulturalnych. W tym okresie powstało 6 nowych teatrów oraz 21 muzeów (łącznie z oddziałami). Wszystkie teatry i większość muzeów zlokalizowanych jest w Krakowie (m.in. na 70 muzeów w Metropolii Krakowskiej, 65 zlokalizowane są w Krakowie). W latach 2009-2019 liczba placówek tego typu wzrosła z poziomu 46 do 70. Kilkadziesiąt obietków tego typu to niezwykły kapitał, który dzięki różnorodności oferty poszczególnych placówek powoduje, że każdy, nawet największy pasjonat kultury znajdzie tutaj coś dla siebie.

Wartość wskaźnika liczby ludności przypadającej na jedno miejsce w teatrach i instytucjach muzycznych w województwie małopolskim (436 osób na 1 miejsce) jest zbliżona do średniej krajowej (405 osób na 1 miejsce). Wartość analizowanego wskaźnika dla województwa małopolskiego wskazuje na istnienie potencjału do rozwoju tej sferze. Biorąc pod uwagę fakt, że zdecydowana większość placówek teatralnych i muzycznych zlokalizowana jest w Krakowie, można oczekiwać, że potencjał ten występuje przede wszystkim w miejscowościach ościennych.

Niemal w każdej gminie Metropolii Krakowskiej znajduje się centrum, dom, ośrodek kultury, które są centrami lokalnej aktywności społecznej i kulturalnej. Jedyną gminą, w której nie funkcjonuje ani jedna placówka tego typu są Liszki. W Krakowie natomiast działalność prowadzi 59 takich miejsc. Druga, największa liczba placówek tego typu znajduje się w Niepołomicach (10). Ważnym miejscem organizowania działalności kulturalnej, ale też animowania lokalnej społeczności są biblioteki. Coraz częściej nie przypominają one już bibliotek sprzed wielu lat – miejsc, które często znane były z chłodnej, nieprzyjaznej atmosfery, których działalność sprowadzała się do katalogowania i wydawania książek czytelnikom. Obecnie przekształcają się one stopniowo w centra aktywności lokalnej i przyjazne przestrzenie spotkań, często łączące funkcje czytelni i kawiarni. W całej Metropolii Krakowskiej w 2018 roku funkcjonowało 116 bibliotek, w tym 61 w Krakowie i 55 w gminach ościennych. Stanowią one cenny zasób i źródło potencjału do rozwijania atrakcyjnej oferty czasu wolnego kierowanej do mieszkańców.

Oferta kulturalna i rekreacyjna na terenie Metropolii Krakowskiej!

Dobra infrastruktura to tylko połowa sukcesu. O bogactwie kulturalnym regionu świadczy przede wszyskim liczba i jakość organizowanych w regionie imprez i aktywności kulturalnych. Liczba imprez organizowanych przez lokalne instytucje kultury (centra, domy, ośrodki kultury, kluby i świetlice) organizowanych na terenie Metropolii Krakowskiej sukcesywnie rośnie – z 9141 w 2016 r. do 9971 w 2019 r. (wzrost o ok. 9%). Należy tu zaznaczyć, że dane dot. imprez pochodzą ze statystyki publicznej GUS, która obejmuje wyłącznie informacje ze sprawozdawczości instytucji wymienionych powyżej. Należy spodziewać się, że liczba wydarzeń organizowana przez organizacje trzeciego sektora czy grupy nieformalne nie została tu zewidencjonowana. W strukturze imprez kulturalnych odbywających się na terenie Metropolii Krakowskiej w 2019 r. zarówno w Krakowie jak i gminach podkrakowskich dominowały: warsztaty, prelekcje, spotkania i wykłady oraz prelekcje. Z oczywistych względów większość omawianych wydarzeń odbyła się w Krakowie (91% wydarzeń w 2019 roku). Zauważalny jest natomiast duży wzrost liczby wydarzeń w gminie Niepołomice - z 43 w 2016 r. do 293 w 2019 r.

Liczba uczestników imprez kulturalnych organizowanych na terenie Metropolii Krakowskiej osiągnęła najwyższy poziom (blisko 1,5 mln osób) w roku 2016. W kolejnym roku nastąpił spadek, natomiast w latach 2018 i 2019 liczba uczestników zaczęła znów rosnąć, by w 2019 r. przekroczyć liczbę 1,03 mln osób. Głównymi organizatorami wydarzeń o charakterze kulturalnym w gminach Metropolii Krakowskiej są lokalne instytucje kultury/promocji oraz urzędy gminne.

Jedną z ciekawszych statystyk opisujących poziom aktywności kulturalnej mieszkańców jest liczba grup artystycznych. To właśnie lokalni aktywiści świadczą o potencjale społecznym regionu. W okresie od 2014 do 2019 roku liczba grup artystycznych wzrosła z 288 do 338. W 2019 roku, poza Krakowem, największa liczba tego typu grup działała w gminach Niepołomice (29), Wieliczka (18) oraz Kocmyrzów-Luborzyca (15). W latach 2016-2018 można zaobserwować wyraźny wzrost liczby kół, klubów oraz sekcji działających na obszarze Metropolii Krakowskiej - z 622 do 995 (wzrost o 59%). Jeszcze większy i bardziej istotny z perspektywy wartości kapitału społecznego nieformalnego był przyrost liczby członków kół, klubów i sekcji na obszarze Metropolii Krakowskiej w okresie 2016-2018. W tym okresie liczba członków wzrosła z 15 050 do 21 894 osób, co stanowi wzrost o 45%. Należy podkreślić, że wzrost dla Krakowa, stolicy Metropolii Krakowskiej wyniósł 8 308 (o 108%).

Oferta sportowa na terenie Metropolii Krakowskiej!

Na terenie Metropolii Krakowskiej w 2018 roku działało 296 klubów sportowych. 59% z nich znajdowało się w Krakowie, pozostałe w gminach ościennych. Z danych zebranych od przedstawicieli gmin Metropolii Krakowskiej wynika, że głównym organizatorem wydarzeń sportowych na terenie większości gmin są właśnie kluby sportowe lub urzędy gminne.

Na terenie Krakowa działa wiele obiektów sportowych, wybrane – pozostające w zarządzie Zarządu Infrastruktury Sportowej – obejmują[1]:

• 7 stadionów sportowych,
• 93 wielofunkcyjne boiska sportowe,
• 7 krytych pływalni,
• 2 sztuczne lodowiska,
• 40 kortów tenisowych,
• 11 hal sportowych.

Na terenie gmin Metropolii Krakowskiej odbywa się kilkadziesią wydarzeń sportowych rocznie skierowanych do różnych grup odbiorców. Z ilości wydarzeń można wnioskować, że szeroko pojmowana aktywność fizyczna stanowi popularny sposób spędzania czasu wolnego dla wielu mieszkańców obszaru funkcjonalnego.

Ważnym elementem infrastruktury sportowo-rekreacyjnej są biegnące przez Metropolię Krakowską szlaki turystyczne, w tym trasy rowerowe i piesze, będące częścią systemu tras VeloMałopolska. Trasy VeloMałopolska zostały zaprojektowane w taki sposób aby umożliwić dotarcie w każdy region Małopolski. Trasy przebiegają przez obszary cenne przyrodniczo i turystycznie, w tym m.in. Puszczę Niepołomicką. Do głównych tras VeloMałopolska dochodzą lokalne ścieżki i szlaki rowerowe, co znacznie podnosi atrakcyjność oraz zasięg tego rodzaju aktywnej turystyki w województwie.

Wydatki na kulturę i sport w Metropolii Krakowskiej:

O jakości życia mieszkańców na danym terenie świadczy m.in. to, ile środków w budżecie gminy rozdysponowywanych jest na kulturę. Wydatki z budżetów gmin w dziale Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego na przestrzeni ostatnich lat rosną. W Krakowie różnica między rokiem 2016 a 2018 wyniosła ponad 90 mln zł, co stanowi 37,7% wzrost. W gminach ościennych w sumie przyrost wydatków wyniósł niecałe 20 mln (61,6%). Dokładniejszych informacji w zakresie skali wydatków na kulturę dostarczają dane dot. udziału tego typu wydatków w wydatkach gminy ogółem. W 2016 roku gminy Metropolii Krakowskiej przeznaczały na kulturę średnio 2,6% swojego budżetu. W 2018 roku udział ten wzrósł nieznacznie – do 2,8%. Zmiana w tym zakresie ma jednak różny wymiar w poszczególnych gminach, a jej zakres wynosi od -0,9% (w gminie Michałowice) do +3,9% w gminie Wieliczka.

Z wyników badań^[1] prowadzonych przez Główny Urząd Statystyczny w 2018 roku, wynika, że samorządy w wielu przypadkach ewidencjonują środki wydane na zadania publiczne w obszarze kultury włączając je w działania związane z innymi działami klasyfikacji budżetowej. Odsetek tych działań o charakterze kulturalnym w pozostałych działach wyniósł 6% i dotyczył wydatków ewidencjonowanych w ramach działów: 750 Administracja publiczna, 926 Kultura fizyczna i sport, 801 Oświata i wychowanie, 854 Edukacyjna opieka wychowawcza, a także 851 Ochrona zdrowia, 010 Rolnictwo i łowiectwo, 710 Działalność usługowa, 754 Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa oraz 900 Gospodarka komunalna i ochrona środowiska. Wyniki przytoczonych badań należy mieć na uwadze analizując skalę wydatków samorządów na działalność kulturalną. Biorąc pod uwagę rodzaj usług publicznych finansowanych przez samorządy gmin podkrakowskich w ramach Działu Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego, największą część (mierzoną wielkością wydanych środków) w 2018 roku stanowiło: utrzymanie bibliotek (42,9% środków) oraz domów i ośrodków kultury, świetlic i klubów (30,6%). Obszarami, na które wydano relatywnie mniej środków były: ochrona zabytków i opieka nad zabytkami (8,5%), muzea (5,0%) oraz centra kultury i sztuki (4,5%). W Krakowie natomiast akcenty rozkładały się nieco bardziej równomiernie – podobną kwotę przeznaczono na: muzea (20,0% środków), domy i ośrodku kultury, świetlice i kluby (18,2%), pozostałe instytucje kultury (16,2%), teatry (16,0%) oraz biblioteki (9,5%). Wydatki z budżetów gmin w dziale Kultura fizyczna na przestrzeni ostatnich lat również rosną. W Krakowie różnica między rokiem 2016 a 2018 wyniosła ponad 50 mln zł, co stanowi 38,6% wzrost. W gminach ościennych w sumie przyrost wydatków wyniósł ponad 8 mln (49,6%).W gminach Metropolii Krakowskiej wydatki na kulturę fizyczną zarówno rosły, jak i malały, a skala zmian jest bardzo różna – od 65,4% spadku (w gminie Liszki) do 128,7% wzrostu (w gminie Niepołomice). Dokładniejszych informacji w zakresie skali wydatków na kulturę fizyczną dostarczają dane dot. udziału tego typu wydatków w wydatkach gminy ogółem. W 2016 roku gminy Metropolii Krakowskiej przeznaczały na kulturę fizyczną średnio 1,5% swojego budżetu i udział ten pozostał na takim samym poziomie w roku 2018. Zmiana widoczna jest jednak w poszczególnych gminach, a jej zakres wynosi od -1,0% (w gminie Liszki) do +1,7% w gminach Niepołomice i Zabierzów.

Metropolia Krakowska - Metropolia możliwości:

Powyższe dane jasno pokazują, że obszar Metropolii Krakowskiej jest terenem, w którym kultura stanowi ważne ogniwo budujące lokalne społeczności i przyciągające nowych mieszkańców i turystów do regionu. Wpływa to także na potencjał gospodarczy Metropolii oraz jest szczególnie ważne w kontekście budowania oferty konkurencyjnej krakowskiego obszaru funkcjonalnego.

To również może Cie zainteresować: