W tym tygodniu odbył się pierwszy z serii zaplanowanych do września warsztatów, których celem jest partycypacyjne wypracowanie podstawowego dla Metropolii Krakowskiej dokumentu przestrzennego, stanowiącego obowiązkowy załącznik Strategii Rozwoju Ponadlokalnego do 2030 roku.

Rozpoczęcie serii warsztatów moderowanych przez Centrum Doradztwa Strategicznego:

W dniu 21 czerwca 2021 r. rozpoczął się kolejny, niezwykle istotny etap przygotowywania modelu funkcjonalno-przestrzennego dla Metropolii Krakowskiej. Po prawie 2 miesiącach od podpisania umowy z Wykonawcą opracowania, niemal 40 uczestników warsztatu - członków Forum Gospodarki Przestrzennej Metropolii Krakowskiej, po raz pierwszy miało okazję zobaczyć i pracować na danych przestrzennych odnoszących się do całego obszaru Stowarzyszenia. Przedstawiciele gmin Metropolii Krakowskiej oraz Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego wspólnie zasiedli do rozmów o przyszłości przestrzeni Krakowskiego Obszaru Funkcjonalnego. Firma P.A. Nova S.A., zgodnie z harmonogramem opracowania modelu, przygotowała na spotkanie szereg materiałów przestrzennych, w tym mapę zbiorczą prezentującą funkcje terenu ujęte we wszystkich 15 Studiach Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gmin Krakowskiego Obszaru Funkcjonalnego. Podczas spotkania zaprezentowana została również propozycja uproszczeń przeznaczeń z podziałem na określone funkcje. Z kolei przedstawiciele firmy Centrum Doradztwa Strategicznego odpowiedzialni za przeprowadzenie warsztatów, zadbali o to, by spotkanie miało jak najbardziej angażującą formę i by udało się podczas niego wypracować rozwiązania akceptowalne dla wszystkich przedstawicieli gmin Metropolii.

Wspólny słownik dla modelu czyli uproszczony obraz przeznaczeń:

Pierwsza część spotkania dotyczyła analizy przedstawionych przez Wykonawcę scalonych dokumentów planistycznych i zgromadzonych danych przestrzennych. W pierwszej kolejności, prace wykonane przez firmę P.A. Nova S.A. pokazały, że pomimo iż wszystkie gminy tworzą dokumenty planistyczne na podstawie tych samych przepisów prawa (w tym ustaw i rozporządzeń), to jednak sposób ich interpretacji powoduje, że w końcowych dokumentach, dane prezentowane są w różny sposób. Łącznie w Metropolii do czynienia mamy niemal z 200 różnymi przeznaczeniami planistycznymi, których definicje częściowo się pokrywają, ale nie zawsze. Nawet kolorystyka zastosowana na różnych mapach, może w pewnych przypadkach powodować trudności we wzajemnej interpretacji. Niemniej jednak pracując w grupach przedstawiciele poszczególnych gmin mieli możliwość porównania jakie zapisy i oznaczenia występują u ich sąsiadów i czy pokrywają się one z zapisami i oznaczeniami funkcjonującymi w ich gminie. Było to niezwykle ważne ćwiczenie, pokazujące skale pracy jakiej wymaga wypracowanie wspólnych funkcji terenu i co ważniejsze rekomendacji dla nich, akceptowalnych przez wszystkie gminy. Kolejnym etapem pierwszej części warsztatu była analiza uproszczeń przeznaczeń zaproponowanych przez Wykonawcę modelu. Każdy z przedstawicieli gmin, poprzez odpowiedni formularz, mógł się wypowiedzieć, co do tego które z zaproponowanych przez firmę P.A. Nova S.A. funkcji terenu są dla niego ważne i dlaczego. Teraz przed Wykonawcą stoi zadanie przeanalizowania wszystkich uwag i zaprezentowania wspólnego, uzgodnionego słownika dla modelu.

Tereny otwarte – Rekomendacje w zakresie poziomu powiązań pomiędzy gminami:

Druga część spotkania dotyczyła już pracy na konkretnych, zaproponowanych przez Wykonawcę funkcjach terenu. Warsztat skupił się na obszarach szczególnie istotnych z punktu widzenia Metropolii, czyli stykach gmin. Przedstawiciele poszczególnych samorządów, odpowiednio w grupach: północ, południe, wschód, zachód debatowali ze swoimi sąsiadami o terenach zielonych, terenach rolnych i terenach wód wspólnie projektując, które z nich powinny mieć fundamentalne znaczenie dla budowania zrównoważonego, zielonego obszaru Metropolii. Następnie wyniki ich prac prezentowane były na forum wszystkich uczestników, którzy razem dyskutowali nad zaproponowanymi rozwiązaniami. Podczas debaty wywiązała się bardzo ciekawa dyskusja dotycząca zasadności tworzenia obszarów ochronnych, szczególnie w zlewni rzek, dostępności terenów zielonych dla mieszkańców Metropolii i maksymalnych odległości od publicznej zieleni, a także konieczności zastanowienia się nad wydzieleniem w ramach terenów zielonych terenów rolnych, które stwarzają perspektywę ich przekształcenia w przyszłości w tereny inwestycyjne. Duże znaczenie, podkreślane było również dla zapewnienia odpowiedniego przewietrzania Metropolii, co ma bezpośredni wpływ na walkę z zanieczyszczeniem powietrza.

Układ podstawowy czyli komunikacja:

Kolejna część spotkania dotyczyła prezentacji wynikającego z dokumentów planistycznych poszczególnych gmin, stanu istniejącego i projektowanego dróg na terenie Metropolii. Zbiorcza mapa, przygotowana przez Wykonawcę, pokazała, że nie zawsze ciągi komunikacyjne istniejące czy projektowane w jednej gminie mają swoją kontynuację lub zgodny, planowany przebieg w innej gminie. Jest to o tyle niekomfortowa sytuacja, że uniemożliwia pełne wykorzystanie możliwości udrażniania najważniejszych dróg lokalnych i również niejednokrotnie ogranicza najszybszy sposób przemieszczania się mieszkańców Metropolii, generując dodatkowy ruch w centrach gmin. Co więcej pamiętać należy, że w dokumentach planistycznych, ciągi komunikacyjne projektuje się z dużym wyprzedzeniem, co przy dynamice obecnych inwestycji (szczególnie mieszkaniowych) powoduje, że dokumenty planistyczne trzeba aktualizować lub zmieniać, gdyż nie przystają do rzeczywistości. W tej części dyskutowano także o roli transportu publicznego, najważniejszych planowanych inwestycjach komunikacyjnych w gminach, P&R, jak również ścieżkach i ciągach pieszo-rowerowych. To właśnie w ponadlokalnych drogach pieszo-rowerowych, łączących poszczególne gminy Metropolii, eksperci samorządowi widzą szansę na zrównoważony rozwój mobilności i turystyki lokalnej i ponadlokalnej. Rozwój tego typu inicjatyw jest bardzo pożądany, co podkreślane było przez wszystkie grupy uczestniczące w warsztacie.

Obszary zurbanizowane – podstawy rozwoju gospodarczego:

Ostatnia część spotkania dotyczyła terenów inwestycyjnych. Zaprezentowany został ich stan bieżący oraz wskazania kierunków przeznaczeń na stykach gmin. Pokazane zostały również przez Wykonawcę główne miejsca koncentracji gospodarczej w skali ponadlokalnej, wynikające z dotychczasowej polityki gmin zrzeszonych w Stowarzyszeniu. Na jednej, wspólnej mapie mogliśmy zobaczyć wszystkie istniejące oraz projektowane Strefy Aktywności Gospodarczej i Specjalne Strefy Ekonomiczne. Dodatkowo podczas warsztatu przedstawiciele gmin wskazywali tereny, które w ich ocenie stanowić będą w przyszłości idealne miejsce na prowadzenie biznesu lub takie w stosunku do których w najbliższej przyszłości planowana jest działalność inwestycyjna gminy. Dane te z pewnością będą niezwykle interesujące dla potencjalnych inwestorów, co stanowi dodatkową wartość dodaną opracowywanego modelu.

Podsumowanie – zmierzamy w dobrym kierunku!

Czerwcowy warsztat pokazał, że gminy Metropolii Krakowskiej poważnie podchodzą do wspólnego projektowania przyszłości obszaru. Budujące jest szczególnie to, że dzięki wymianie informacji i poglądów w gronie ekspertów gminnych i wojewódzkich, już podczas jednego spotkania wypracowano wiele ciekawych pomysłów, które teraz znajdą swoje odzwierciedlenie w modelu funkcjonalno-przestrzennym Metropolii Krakowskiej. Przed nami wszystkimi jeszcze wiele pracy i przeszkód do pokonania, ale partycypacyjny sposób przygotowywania dokumentu daje naprawdę dużą szanse na to, że razem wypracujemy podstawy dobrej współpracy planistycznej na co najmniej najbliższe kilkadziesiąt lat. Kolejne dwa warsztaty planowane są na lipiec, a relację z nich przeczytać będzie można również na stronie KMA4Business.